FAKTORING TO USŁUGA ELASTYCZNA I RÓŻNORODNA

Polska jest jednym z rynków, na których usługi faktoringowe rozwijają się najdynamiczniej w Europie.

Co więcej, ten dynamiczny rozwój sprawił, że oferta produktowa i technologiczna jest jedną z najbardziej zaawansowanych. Pozwala to przypuszczać, że jedynie kwestią czasu jest dołączenie do rynków, na których faktoring jest powszechnym sposobem finansowania działalności. 

Na czym polega faktoring?

Najkrócej rzecz ujmując jest finansowaniem faktur. Zarówno sprzedażowych jak i zakupowych. Możemy zatem podzielić usługi faktoringowe na dwie główne grupy: faktoring należności i faktoring zobowiązań.

Najczęściej spotykaną formą faktoringu jest ten związany z należnościami,

z którego wydzielić możemy dwa główne bloki. Faktoring z przejęciem ryzyka braku płatności od kontrahentów tzw. faktoring pełny oraz bez przejęcia ryzyka, czyli faktoring niepełny. W tym przypadku rzeczywistość nie zaskakuje, faktoring niepełny jest usługą tańszą. Faktor, czyli bank lub wyspecjalizowana spółka świadcząca usługi faktoringowe, udziela finansowania w połączeniu z usługami miękkiej windykacji, wspiera proces rozliczania spłat od odbiorców, ale nie przejmuje ryzyka braku zapłaty. Strony ustalają, że jeśli kontrahent nie zapłaci w ciągu jednego lub dwóch miesięcy po terminie, klient zwraca faktorowi środki, które otrzymał za tę konkretną fakturę.

Z szerszym zakresem usług mamy do czynienia w przypadku faktoringu pełnego.

W tym wariancie umowy faktor odpowiada również za przejęcie ryzyka braku zapłaty. Dlatego też, cena takiej usługi jest nieco wyższa. Przy czym, jej wysokość jest uzależniona od tego, w jaki sposób faktor zabezpiecza swoje ryzyko. Możliwy jest scenariusz, w którym faktor samodzielnie dokonuje oceny kredytowej kontrahenta i wyznacza poziom, do którego jest w stanie odpowiadać za brak płatności. Samodzielna ocena płatnika jest procesem stosunkowo złożonym, a liczba kontrahentów jaką faktor może efektywnie ocenić jest ograniczona. Należy jednak podkreślić, że w zamian za nieco wyższą cenę klient zyskuje większy komfort pracy z kontrahentem. Raz nadany limit odbiorcy jest zmieniany stosunkowo rzadko.

Kolejnym wariantem umowy faktoringu pełnego jest transakcja, w której faktor wykorzystuje do oceny kontrahentów wsparcie ze strony ubezpieczycieli zajmujących się ochroną należności.

To ubezpieczyciel wyznacza limity przejęcia ryzyka. Proces decyzyjny jest krótki i może dotyczyć bardzo dużej grupy odbiorców. Pewną niedogodnością jest fakt, że limit kontrahenta może zostać wycofany przez ubezpieczyciela w dowolnym momencie trwania umowy. Dużo niższy koszt oceny kontrahenta w połączeniu z niską składką ubezpieczeniową jaką oferuje faktor sprawia, że faktoring pełny z polisą faktora jest usługą często wybieraną przez firmy.

Trzecim rodzajem faktoringu pełnego jest umowa wykorzystująca polisę ubezpieczeniową klienta.

Faktor dołącza do polisy swoją umowę faktoringu zapewniając w ten sposób finansowanie wraz z przejęciem ryzyka. Należy przy tym podkreślić, że w przypadku braku zapłaty ze strony kontrahenta, finansowanie faktury trwa aż do momentu wypłaty odszkodowania przez ubezpieczyciela. Koszty tego rozwiązania są najniższe spośród wszystkich rodzajów faktoringu pełnego.

Pewnym uniwersalnym elementem wpływającym na koszty faktoringu zarówno pełnego jak i niepełnego, jest sam portfel należności.

Im bardziej zdyscyplinowani płatnicy i mniejsze opóźnienia, tym cena usługi będzie niższa. Natomiast, im większa liczba faktur przekazywanych do finansowania, tym koszt faktoringu jest wyższy. Wreszcie, im więcej kontrahentów objętych jest umową, tym ryzyko kredytowe jest bardziej rozproszone, a warunki finansowania bardziej atrakcyjne.

Odnosząc się do faktoringu zobowiązań, zwanego powszechnie faktoringiem odwrotnym, należy podkreślić podstawową różnicę.

To faktor reguluje zobowiązania klienta w jego imieniu i oczekuje zwrotu zaangażowanych środków w uzgodnionym terminie. W zależności od celu, jaki przyświeca klientowi, stosowane są różne warianty umowy. Jeśli dostawcy oferują firmie skonto za wcześniejszą płatność, faktor ureguluje zobowiązanie przed terminem w kwocie pomniejszonej o rabat, a klient zobowiązany będzie do zwrotu środków w pierwotnym terminie płatności. Gdy dostawcy narzucają przedsiębiorcy zbyt niskie limity kupieckie, lub zbyt krótkie terminy płatności, faktor może dokonać spłaty zobowiązania klienta, aby uwolnić limity zakupowe i wydłużyć terminy płatności. Z kolei, w przypadku dużych przedsiębiorstw o silnej pozycji rynkowej i stabilnej sytuacji finansowej, które oferują swoim dostawcom stosunkowo niskie koszty finansowania, mamy do czynienia z programami finansowania dla dostawców. Opisując tylko te podstawowe warianty usługi, oczywiste jest, że rozwiązania oparte na finansowaniu zobowiązań, dają szereg możliwości dostosowania do relacji biznesowych z dostawcami.

W kontekście kosztów usługi faktoringu odwrotnego

mamy do czynienia z dwoma czynnikami wpływającymi na cenę usługi: standing finansowy klienta oraz okres finansowania. Sytuacja finansowa przedsiębiorstwa ma wpływ na cenę finansowania, ponieważ źródłem spłaty w faktoringu odwrotnym jest wyłącznie klient. W przypadku okresu finansowania mowa o ścisłym związku z długością udzielonego kredytu i ekspozycją na ryzyko, dlatego też im krótszy jest okres finansowania, tym cena usługi niższa. Usługi faktoringowe są dziś oferowane za cenę bardzo zbliżoną do kosztu kredytu, a dzięki swojej modułowej konstrukcji, pozwalają na faktyczne spełnienie wymagań większości firm. Kluczowym elementem pozostaje otwarta rozmowa pomiędzy przedsiębiorcą a faktorem, która pozwoli określić oczekiwania i cele jakie ma spełnić proponowane rozwiązanie.

Paweł Nowak
Dyrektor ds. Sprzedaży, Członek Zarządu BGŻ BNP Paribas Faktoring